Beraet sözcüğünün kısaltılmış hali olan berat kelimesi, borçtan,hastalıktan,suç ve cezadan kurtulmak anlamına gelir. Dini bir terim olarak berat; günahlardan arınmak,temize çıkmak ilahi af ve mağfirete nail olmak demektir. Allah’a kul olmanın manevi zevkine ererek, hata ve kusurlarını itiraf eden,işledikleri günahların farkına vararak istiğfarda bulunan pek çok mü’minin ilahi rahmete kavuşup, günahlarından kurtulmayı ümit ettiği için bu geceye “kurtuluş gecesi” de denilmiştir.
Berat gecesi, Şaban ayının 15. gecesi, Allah’ın, tövbe etmek, günahlarına pişman olmak ve bir daha işlemeyeceğine söz vermek isteyenlere tahsis ettiği “özel bir tövbe gecesi”dir.
“El_aslü beraeh” İslam hukukunda genel bir prensiptir. İspat edilmedikçe her- kes masumdur. İnancımıza göre her doğan günahsız olarak doğar.
Bu gecenin adı Kur’an’da geçmez, Peygamberimiz de bu gece için bu kelimeyi kullanmamıştır ama Peygamberimizin bu gecenin önemine işaret etmek için ifade buyurduğu hadis-i şeriflerden hareketle alimler bu gece için berat ismini uygun görmüştür. Bu gece ile ilgili hadis-Şerifler şöyledir:
“Şu beş gece vardır ki, onlarda yapılan dua kabul edilir: Recep ayının ilk Cuma gecesi Şaban ayının 15. gecesi, Ramazan ve Kurban bayramı geceleri ve Cuma geceleri.”
“Allah Teala, -rahmetiyle- Şaban ayının on beşinci gecesi dünya semasına tecelli ederek Kelp kabilesinin koyunlarının kılları sayısından daha fazla kişiyi affeder.” (Tirmizi,Savm,39)
“Şaban ayının ortasında gece ibadet ediniz, gündüz de oruç tutunuz. Allah o gece güneşin batmasıyla dünya semasına tecelli eder ve tan yeri ağarıncaya kadar: Yok mu benden af dileyen, onu affedeyim, yok mu benden rızık isteyen onu rızıklandırayım, yok mu bir musibete uğrayan ona afiyet vereyim. Yok mu şunu isteyen, bunu isteyen” diye devam eder.. (İbn-iMace,İkame,191)
Hz Aişe anlatıyor:
Peygamberimiz bir gece kalktı,namaz kıldı. Namazda secdeyi o kadar uzattı ki, secdede öldü sandım. Elimle ayağına dokununca kımıldadı. Sevindim ve yerime döndüm. Secdede şöyle dua ettiğini duydum:
“Allah’ım! Azabından affına,gazabından rızana sığınıyor,senden yine sana sığınıyorum. Şanın yücedir. Sana yaptığım senayı,senin kendine yaptığın senaya denk bulmuyorum. Sana gereği gibi hamd etmekten acizim.” Başını secdeden kaldırıp namazı bitirince;
-Ey Aişe, sana haksızlık edeceğimi mi sandın dedikten sonra bu gece hangi gecedir biliyor musun? diye sordu. Allah ve Resulü daha iyi bilir dedim. Şöyle buyurdu:
Bu gece Şaban ayının 15. gecesidir. Yüce Allah bu gecede af dileyenleri bağışlar,merhamet isteyenlere rahmet eder, içini kin bürümüş olanları ise kendi hallerine bırakır. (Münziri, Et-Terğib, II/119)
Bazı alimler kıblenin Mescd-i Aksa’dan Kabe’ye çevrilmesi olayının hicretin ikinci yılında berat gecesinde meydana geldiğini söylerler.
Yüce Allah, “Ey mü’minler, Hep birlikte tövbe ediniz ki kurtuluşa eresiniz.”(Nur,31),
“Ey iman edenler, Allah’a içtenlikle tövbe ediniz. Belki Rabbiniz sizin kötülüklerinizi örter.” (Tahrim,8) buyuruyor.
Allah kendini bize şöyle tanıtır: “O, kullarından tövbeyi kabul eden, kötülükleri bağışlayan ve yaptıklarınızı bilendir.”( Şura,25)
Peygamberimiz bile günde 70 kez tövbe edermiş.(Buhari,Deavat,3) Peygamberimiz, “Günahına tövbe eden hiç günah işlemiş gibidir.” buyuruyor.
Kimse benim günahım çok, tövbem kabul olmaz diye düşünmemelidir, ayrıca böyle düşünmek de günahtır. Allah’ın rahmetinden ümit kesilmez (Zümer,53)
Tövbenin kabul olmasının şartları:
1-İşlenmiş günah, tövbe anında terk edilmiş olmalıdır.
2-Kesin bir pişmanlık olmalıdır,
3-Bir daha işlenmeyeceğine dair Allah’a kesin söz verilmelidir.
4-Günah kul hakkına giriyorsa, ilgili şahısla helalleşilmelidir.
Ebu Musa el,Eşari’den gelen bir rivayete göre Peygamberimiz şöyle buyuruyor:
“Muhakkak ki Allah, Şaban ayının 15. gecesi(kullarına rahmetle) nazar eder ve kendisine şirk koşan ile birbirine düşman olanlar hariç, herkesi affeder.”(İbn-i Mace,İkame,191)
Bu gecede affedilmeyecek olanlar şunlardır:
1-Allah’a şirk koşanlar,
2-Ebeveyne asi olanlar,
3-Komşu ve akraba ile ilişkiyi kesenler,
4-Mü’minlere karşı kin ve düşmanlık besleyenler,
5-İçki içmekte ısrar edenler.
Bu gecede neler yapılabilir?
1-Kaza namazı kılınabilir,
2-Nafile ve tespih namazı kılınabilir,
3-Namazı müteakip tövbe yapılarak Allah’a dua edilebilir,
4-Kur’an ve diğer dini kitap okunabilir,dini sohbet yapılabilir,
5-En önemlisi bu gecenin kandil gecesi olduğu bilinciyle evde her zamankinden farklı bir şekilde yemek yiyerek,hoş sohbetler yaparak, namaz vakti camiye giderek,camiden gelince aile fertlerinin kandilini tebrik ederek,çocukları sevindirerek bir bayram havası estirilebilir /estirilmelidir.
Dua:
Allah’ım! Senin şanın yüce,rahmetin bol,lütuf ve ihsanın sınırsız, af ve merhametin büyüktür. Bizler ise, her defasında nefsinin isteklerine mağlup olan ve emirlerini ifa etmede yetersiz kalan aciz ve günahkar kullarınız. Senden başka sığınacak kapımız ve merhamet dileyecek mercimiz yok. Sen Yüce Rabsın, biz ise aciz kullarınız. Bizi kapına çağırdın geldik, dua edin dedin dua ediyoruz, af dileyen yok mu diyorsun, işte şimdi af ve mağfiret diliyoruz. Bizi bu af gecesinde kapından boş çevirme ya Rabbi!
Ya Rabbi! Sevgili Peygamberimiz Hz Muhammed senden ne istemişse biz de onları istiyoruz. Bizi onlara ulaştır ya Rabbi. Sevgili Peygamberimiz senden neyi uzak tutmanı istemişse bizi ondan korumanı istiyoruz. Bizi, umduklarımıza nail, korktuklarımızdan da emin eyle ya Rabbi!
Şu anda Dünyanın muhtelif yerlerinde çeşitli sıkıntılara maruz kalan mazlum ve mağdur kullarına merhamet eyle ya Rabbi!. İslam alemini karşı karşıya bulunduğu sıkıntı ve kaostan sahili selamete eriştir ya Rabbi.
Şu anda cemaatimizin ve bu geceyi mübarek bilerek sana yönelen bütün kullarının her ne muradı var ise kendilerine lütfeyle Allah’ım. Her ne dertleri sıkıntıları varsa onları da hallü asan eyle Allah’ım.
Derdi olanlara devalar, hasta olanlara şifalar, borcu olanlara edalar ihsan eyle Allah’ım.
Çocuklarımızı ve nesillerimizi şeytan şerrinden ve şeytan tıynetli insanların şerrinden, şeytana ve nefislerine uyarak yolundan uzaklaşmaktan muhafaza eyle ya Rabbi. Çocuklarımızın anne ve babasına sadık, dinine ve vatanına yararlı hayırlı evlatlar olarak yetişmeleri için her türlü imkanı bizlere lütfeyle ya Rabbi.
Hastası olanlara acil şifalar, borcu olanlara edalar, derdi olanlara devalar nasip eyle ya Rabbi.
Ülkemize yönelik hain planlardan, terör saldırılarından sen muhafaza eyle ya Rabbi. Güvenlik güçlerimizi her türlü hain saldırılara karşı koru ya Rabbi.
Irak, Filistin ve Lübnandaki kardeşlerimizi de kimliği belirli belirsiz kimselerin saldırılarından muhafaza eyle ya Rabbi.
Güzel dinimizin gerçekleştirmek istediği barış, huzur ve mutluluk dolu bir ortamın bütün dünyaya hakim kılınması için bizim gibi barış severlere gayret, zalimlere ise korku ve dehşet nasip ey ya Rabbi.
Bu mübarek gece hürmetine, dualarımızı makbul, kusurlarımızı ise mağfur eyle ya Rabbi.
Mukadder Ârif YÜKSEL