Tarih boyunca savaşta ve barışta istihbarat (haber alma) devletlerin ve insanların nazarında büyük bir ehemmiyete haizdir. Doğru haber alma, haberi doğru analiz etme ve bu analiz neticesinde ortaya doğru icraatı koyabilme adına haber kaynaklarının dikkatle seçilmesi gerekmektedir. Ya da haber kaynaklarına göre haberi baştan yorumlamak ve iyice analiz etmek zaruridir. Çünkü “psikolojik savaş” tabir edilen bir savaş türü vardır. Bu savaşın da ana silahı haberlerle yönlendirmedir. O zaman bu yazımızda doğru habere nasıl ulaşılır ve günümüzdeki haber kirliliği içerisinde doğru haber nasıl analiz edilir onu inceleyelim.
Doğru haber alabilmek için gereken ilk şey doğru yapılanmış bir haber kaynağıdır. Haber kaynağının doğru yapılanması demek; ehil kimseler tarafından haber verilmesi demektir. Evet, nasıl ki fıkıhta ibadette mazeretin kabul edilmesi için bir “hekim-i hazık” şartı vardır; aynen öyle de Müslümanlara doğru haber ulaştıracak kişinin de ehliyetli olması gerekir. Ehliyetin şartları; Kur’an ve sünnete dayalı bir devlet tarafından bizzat vazifelendirilmeli, takvayı esas tutan itikadı düzgün Müslümanlara bu vazife verilmeli, yalan söylemeyen emin kimseler olmalı, ve bunun gibi şer’i devletin öngörebileceği -gerekli teçhizat gibi- diğer şartlara sahip olmalıdır. Bugün ehliyetin daha ilk şartı dünya üzerinde mevcut olmadığından, Müslümanlar için tam güvenilir bir haber kaynağı mevcut değildir diyebiliriz.
Madem haber kaynağımız yoktur, o zaman haberlere mağlub olmamak için daha bir gayret sarfetmemiz gerekmektedir. Ben acizane bugünkü haberleri doğruya yakın analiz etmede birkaç yöntem buldum kendimce.. Uygulayıp uygulamamakta serbestsiniz. Bilimsel bir değeri yoktur. Ancak bu yöntemler tatbik edildiğinde öncekine göre daha gerçekçi bir haber elde etmiş oluruz.
1. Zıt manaları değiştirme yöntemi: Bu yöntemin kaynağı Üstad Hz.lerinin “Ezdad, suretlerini mübadele etmişler.” (Hakikat Çekirdekleri) cümlesidir. Bu yönteme göre haberin içerisinde geçen “milliyetçilik” kelimesinden ümmete “hıyanet”; terör, terörizm, terörist, militan kelimelerinden “cihad” ve “mücahid” (din dışı örgütlere terör denmesi bahsimizden hariçtir); “hürriyet, özgürlük” kelimelerinden “esaret”; “insan hakları” kelimesinden “zillet ve sefalet” manaları anlaşılmalıdır. Bu analizle kullanılan kelimelere doğru manalar giydirirsek haberin gerçekçiliğini artırmış oluruz.
2. Kavramlara dikkat etme: Bu da haberi doğru analiz etmede çok ehemmiyetlidir. Bunun için her kelimenin manasını iyi bilmemiz gerekir. Mesela demokrasi kelimesi ile cumhuriyet kelimesinin, ilim ile felsefenin, haberdeki sağ-solla Kur’andaki sağ-solun, haberdeki seçim ile İslam’daki seçimin birbirinden farklı olduğunu bilip dikkat etmemiz lazım. Yine eşitlik kelimesinin mahkeme önünde eşitlik ile mutlak eşitlik olarak ayrıldığını ve bunların karıştırıldığını bilmemiz lazım. Kavram kargaşası hakkında önceki yazılarımızda yeterli bilgi vermiştik.
3. Gözle görmeden inanmamak: Bir haber, hele hele bir mücadele haberi sadece ajanslardan bilgi olarak geçiyorsa bunlara inanmak şu şartlarda kesin hatalı sonuç verir. Mücadelede sadece şehit mücahid sayısı veriliyor diğer tarafın kayba uğramadığı belirtiliyorsa bu haber kesinlikle doğru değildir. Bir mücahid saldırısı bildirilip kayıptan söz edilmiyorsa kaybın büyük olduğu aşikardır. Özellikle şehid olan mücahid haberleri, velev İslam cephesi ağzıyla dahi verilse haberin videosu yoksa hükümsüz bir haberdir. İki tarafın kayıplarının da verildiği haberlerde gerçeğe yakın sonuç elde etmek için ise aşağıdaki yöntem uygulanır.
4. Sıfır ekleme-çıkarma yöntemi: Bu yöntem biraz garip gelebilir ancak sayısal veri sunan haberlerde sayısal sonucu gerçeğe yaklaştırdığı tecrübeyle sabittir. Bu yöntem iki şekilde uygulanır. Eğer haberde bir cihad sonrası ölen kafir sayısı veriliyorsa (bu haberdeki cihad manasını bulmak için birinci yönteme başvurmanız gerekebilir) verilen sayının sonuna bir sıfır eklenir. Bu en az eklenmesi gereken rakamdır. Örneğin öldürülen kafir sayısı 9 olarak verilmişse biz bilelim ki bu sayı en az 90 dır. Eğer haberde öldürülen (bunu da şehid edilen olarak anlamak gerekir) mücahid sayısı veriliyorsa da bunu sıfır atmak ya da bir basamak küçültmek suretiyle hesaplayabiliriz. Bunun sebebi aslında önemli bir sırdır. Kafir bir mücahidi şehid ettiğinde en az on kafir kadar gücü yok ettiğini bilir. Ölen on kafirin de bir mücahid hükmünde olduğunu bilir. Bu sebeple aslında manevi hesap olarak haber doğrudur, ancak biz maddi sayıyı hesaplamak istersek bu yöntemi kullanabiliriz.
Bu saydığımız birkaç yöntem ya da kural, bu haberleri tamamen güvenilir yapmaz. Ancak haberlerin psikolojik savaş aleti olarak kullanılmasında bu aleti etkisizleştirmek için; itikad bozucu olarak kullanıldığında itikadımızı kurtarmak için göz önüne alınabilecek yöntemlerdir. Bu kurallar, altında hangi haber ajansının, hangi gazetenin, hangi haber sitesinin imzası olursa olsun uygulanabilir.
Elbette bu kurallar müslümanın dikkatini ve basiretini kullanarak uygulayabileceği kurallardır. Bir Müslüman, feraset ve basiretiyle habere bakmalı, haberi sadece o haber olarak değil, geniş bir açıyla ele almalı, bir sürecin parçası olan haber yığınlarını topluca göz önünde bulundurmalı, ve “hikmet” manasını da her yerde olduğu gibi haberde de elden bırakmamalıdır.
Bir gün güvenilir bir haber kaynağına sahip olduğumuzda bu yazıyı çöpe atabilirsiniz…
Muhammed Beşir
Keywords: Gazete Oku, Doğru Haber, Günün Manşetleri Haberler, Tarafsız haber, güvenilir haber, gazeteler, gazete manşetleri
