. |
Mustafa
Sabri efendi
Mustafa Sabri Efendi son devir Islâm
âlimlerindendir. Yüzyirmiyedinci Osmanli Seyh-ülIslâmi olan Mustafa Sabri
Efendi 1869 yilinda senesinde Tokatta dogdu.
1954te Misirda vefat etti. Ilk tahsilini memleketinden yaptiktan sonra Kayseriye gidip, Kayseri Medresesinde Divrikli Haci Emin Efendiden ilim ögrendi. Daha sonra Istanbula gelerek huzur dersleri mukarriri (padisahin huzurunda bir konuyu etraflica anlatan) Ahmed Asim Efendiden ilim ögrenip icâzet (diploma) aldi. 1890 senesinde yapilan ruüs (dini ilimlerde bir derece) imtihanini kazanarak, yirmi iki yasinda Fatih Camiinde ders vermeye basladi. Eliiden fazla talebeye icâzet verdi. Besiktas Asariye Camii imâmligi da yapan Mustafa Sabri Efendi, dördüncü rütbeden Osmâni ve Mecidi ilim nisânlarini aldi. 1900 yilinda II.Abdülhâmid Hanin kitapçiligina getirildi, bir adet altin liyâkat madalyasi ve dördüncü rütbeden Osmâni nisani verildi. 1908de Tokat mebusu seçildi. Bu arada Fatih Camii müderrisligi görevini de yürüttü. Ittihat ve Terâkki Partisine karsi çikip, o zaman yayinlanan Beyân-ül Hâk dergisinde bas yazar olarak yazilar yazdi. Ittihat ve Terâkki Partisine mensub olanlarin kendisini öldürme tesebbüsleri üzerine Romanyaya giderek bir müddet orada kaldi. Daha sonra Istanbula dönüp Süleymaniye Medresesinde hâdis-i serif müderrisligi yapti. 4 Mart 1919 tarihinde Seyh-ülIslâm oldu. Yedi ay süren bu vazifesinden sonra görevden alindi. 1920de yeniden Seyh-ülIslâm olup iki ay daha bu vazifede kaldi. 1922 yilinda Istanbuldan Kahireye giderek orada yerlesti ve Ezher Üniversitesinde müderrislik yapti. Türkçe ve Arapça çesitli eserler yazmistir. Ilimde çok kuvvetli bir derecede olan Mustafa Sabri Efendi, Misirda Ezher Medresesinde bulundugu sirada verdigi derslerde son derece faydali oldu. Dogru yoldan ayrilarak kendi görüsüne göre sapik bir yol tutan Abduh ve ona aldananlarla yaptigi ilmi münazâralarda, onlarin bozuk fikirlerini çürüterek sapikliklarini ortaya koydu. Böylece birçok kimsenin bunlardan etkilenmesini önledi. Ehl-i Sünnet itikadina saldiranlarin maskelerini indirdi. Mezhepsizlere karsi sagladigi basariyi söyle ifâde etmistir. "Benim bu basarim Hakki müdafa etmis olmamdandir." Mustafa Sabri Efendi Mevkif-ul Akli vel Ilmi adli eserinde Abduh için söyle demektedir: "Abduhun tuttugu bozuk yolun hülasâsi sudur : Ehl-i Sünnet itikâdi üzere tedrisât yapmasiyla taninmis olan Ezher Üniversitesini karistirip Ezherlilerin çogunu adim adim dinsizlere yaklastirmis, ama dinsizlerin bir adim bile dine, yaklasmamistir. Hocasi Cemâleddin Efgâni vâsitasiyla Ezhere masonlugu sokan odur. Nitekim birtakim yanlis islerin revaç bulmasi hususunda Kasim Eminiyi tesvik eden de odur..." Meseletü Tercemet-il-Kuran, Savm Risâlesi, El-Kavl-ül Fasl gibi birçok eseri vardir. Kaynak : Yeni Rehber Ansiklopedisi Gönderen: Mustafa |
. |