KÜTÜB-İ SİTTE HADİS-İ ŞERİFLERİ




4861 - Hz. Omer, Hz. Ali ve diger bir kisim Ashab radiyallahu anhum demislerdir ki: "Kadi ve hakim mescidde hukum verebilir. Sayet bir haddle ilgili hukum vermislerse, bunun icrasi mescidin disinda yapilir."
Buhari, bab basligi olarak kaydetmistir. Ahkam 19.

HUKMUN KEYFIYETI

4862 - Haris Ibnu Amr Ibni Ahi'l-Mugire Ibni Su'be, Muaz radiyallahu anh'tan naklen anlatiyor: "Resulullah aleyhissalatu vesselam Muaz'i Yemen'e gonderdigi zaman kendisine sorar: "Sana bir dava geldigi vakit nasil hukmedeceksin?"
"Allah'in kitabiyla hukmedecegim" der Muaz.
"(Meseleyi Kitabullah'ta) bulamazsan?"
"Resulullah'in sunnetiyle hukmedecegim."
"Ne Kitabullah'ta ve ne de Resulullah'in sunnetinde bulamazsan?"
"Kendi re'yimle ictihad edecegim, (hukum vermekten) geri durmayacagim."
Hz. Muaz der ki: "Bu cevabim uzerine Resulullah aleyhissalatu vesselam (memnun kaldi), gogsume eliyle vurup:
"Allah'in elcisinin elcisini, Allah'in elcisini memnun edecek usulde muvaffak kilan Allah'a hamdolsun!" buyurdular."
Ebu Davud, Akdiye 11, (3592, 3593); Tirmizi, Ahkam 3, (1327, 1328).

4863 - Ummu Seleme radiyallahu anha anlatiyor: "Resulullah aleyhissalatu vesselam, odasinin kapisinda bir munakasa isitmisti. Yanlarina cikip:
"Ben bir beserim. Bana ihtilaflilar gelir. Bunlardan biri, digerine nazaran daha belagatli (ikna edici) olur. Ben de onun dogru soyledigini zanneder, lehine hukmederim. Ancak kime bir muslumanin hakkini vermis isem, bunun atesten bir parca oldugunu bilsin. O atesi ister yuklensin, ister terketsin (kendisi bilir)" buyurdular."

4864 - Sahiheyn'in bir rivayetinde hadis soyledir: "Ben de sizin gibi bir insanim. Siz davalarinizin halli icin bana geliyorsunuz. Bazinizin huccet yonuyle, diger bazisindan daha ikna edici olmasi, boylece benim, isittigime dayanarak onun lehine hukmetmem mumkundur. Kimin lehine, kardesinin hakkindan bir sey hukmetmissem (bilsin ki), onun icin cehennemden bir ates parcasi kesmis oluyorum."
Buhari, Sehadat 27, Mezalim 16, Hiyel 9, Ahkam 20, 29, 31; Muslim, Akdiye 5, (1713); Muvatta, Akdiye 1, (2, 719); Ebu Davud, Akdiye 7, (3583, 3584); Tirmizi, Ahkam 11, (1339); Nesai, Kudat 13, (8, 233).

4865 - Es'as Ibnu Kays'in anlattigina gore, Humus'tan bir koleyi Abdullah'tan yirmibin (dirhem)e satin almis ve Abdullah kolenin bedelini almak uzere kendisine bir adam gondermistir. Adam gelince Es'as:
"Ben onu onbine satin aldim" dedi. Abdullah da:
"Oyleyse seninle benim arama (hakem olacak) bir kimse tayin et!" dedi. Es'as: "Benimle kendi aranda sen hakem ol!" dedi. Bunun uzerine Abdullah:
"Ben Resulullah aleyhissalatu vesselam'in: "Alis-veris yapan iki kisi ihtilafa duserlerse ve aralarinda da delil yoksa, mal sahibinin soyledigi esas alinir veya (alis-verisi) terkederler" dedigini isittim" dedi."
Ebu Davud, Buyu 74, (3511); Nesai, Buyu 82, (7, 302, 303). Nesai'de sadece musned (Resulullah'a ait) kisim kaydedilmistir.

DAVALAR VE BEYYINELER

4866 - Ibnu Amr Ibni'l-As radiyallahu anhuma anlatiyor: "Resulullah aleyhissalatu vesselam bana dedi ki: "Beyyine davaci uzerine, yemin de davali uzerine duser."
Tirmizi, Ahkam 12, (1341).

4867 - Ibnu Abbas radiyallahu anhuma anlatiyor: "Iki kadin bir odada deri dikiyorlardi. Bunlardan biri avucuna biz batirilmis olarak disari cikti. Bunu digerinin yaptigini iddia etti. Dava Ibnu Abbas radiyallahu anhuma'ya goturuldu. Ibnu Abbas dedi ki:
"Resulullah aleyhissalatu vesselam soyle buyurmuslardi: "Eger insanlara sirf iddialariyla, (delil olmadan) talep ettikleri verilseydi, insanlar baskalarinin kan ve mallarini istemeye kalkarlardi. Ancak iddia sahibine beyyine gerekmektedir. Iddiayi inkar edene de yemin gerekmektedir. (Bu kadina) Allah'i (yalan yere yemin etmenin gunahini) hatirlatin. Ona su ayeti okuyun: "Allah'in ahdini ve yeminlerini az bir pahaya degisenler, iste bunlar icin ahirette hicbir nasib yoktur" (Al-i Imran 77).
Kadina bu hatirlatildi. Bunun uzerine kadin sucunu itiraf etti."
Buhari, Tefsir, Al-i Imran 3, Rukun 6; Muslim, Akdiye 2, (1711); Ebu Davud, Akdiye 23, (3619); Tirmizi, Ahkam 13, (1343); Nesai, Kudat 35, (8, 248).

4868 - Yine Ibnu Abbas radiyallahu anhuma anlatiyor: "Resulullah aleyhissalatu vesselam (iddia sahibi iki sahid bulamazsa) bir yemin ve bir sahid(in yeterli olacagin)a hukmetmistir."
Muslim, Akdiye 3, (1712); Ebu Davud, Akdiye 21, (3608).

4869 - Abdullah Ibnu Ubeydillah Ibni Ebi Muleyke anlatiyor: "Beni Suheyb radiyallahu anh, Mervan nezdinde, iki ev ve bir odanin kendilerine ait oldugunu, bunlari (babalari) Suheyb'e Resulullah aleyhissalatu vesselam'in verdigini iddia ettiler. Mervan: "Soylediginiz seye sahidiniz var mi?" dedi. Onlar: "Ibnu Omer!" dediler. Mervan, Ibnu Omer'i cagirdi. O, Resulullah aleyhissalatu vesselam'in Suheyb radiyallahu anh'a iki ev ve bir oda verdigini soyledi. Mervan sadece onun sehadediyle onlar lehine hukmetti."
Buhari, Hibe 30.

4870 - Ebu Musa radiyallahu anh anlatiyor: "Resulullah aleyhissalatu vesselam zamaninda iki kisi bir deve hakkinda iddiada bulundular. Her biri, iki tane sahid getirdi. Bunun uzerine Aleyhissalatu vesselam deveyi ikiye bolerek aralarinda taksim etti."
Ebu Davud, Akdiye 22, (3613, 3614, 3615); Nesai, Kudat 34, (8, 248).