KÜTÜB-İ SİTTE HADİS-İ ŞERİFLERİ




4681 - Hz. Muaviye radiyallahu anh'in anlattigina gore: "Kendisine dedenin miras payindan soran Zeyd Ibnu Sabit'e soyle yazmistir: "Bana yazarak dededen soruyorsun. Dogruyu Allah bilir. Bu mesele, ancak umeranin -yani halifelerin- hukmedecegi meselelerden biridir. Ben sizden once iki halifeyi gordum. Onlar olenin tek bir kardesi ile verasete istirak eden dedeye malin yarisini veriyorlardi. Iki ve daha fazla kardes olmasi halinde ucte bir veriyorlardi. Erkek kardesler cok da olsa dedenin payi ucte birden asagi dusmezdi."
Muvatta, Feraiz 1, (2, 510).

4682 - Bureyde radiyallahu anh anlatiyor: "Resulullah aleyhissalatu vesselam, buyukanneye, onunde, (olenin) anne(si) olmadigi takdirde, altida bir pay koydu."
Ebu Davud, Feraiz 5, (2895).

KIZLAR VE KIZKARDESLER

4683 - Esved Ibnu'l-Yezid anlatiyor: "Bize (Yemen'e), Muaz radiyallahu anh, muallim ve emir olarak geldi. Ona, bir kizla bir kizkardes birakarak olen kimse(nin veraset durumu) hakkinda sorduk. O, kiz icin yarim, kizkardesi icin de yarima hukmetti. O sirada Aleyhissalatu vesselam sagdi."
Buhari, Feraiz 6, 12; Ebu Davud, Feraiz 4, (2893).

4684 - Huzeyl Ibnu Surahbil anlatiyor: "Ebu Musa radiyallahu anh'a "Olenin bir kiziyla kizkardesinin oglu ve (ana-baba bir) kizkardesinin miras payindan soruldu. Dedi ki:
"Kiz icin yari, (anne-baba bir) kizkardes icin de yari. (Ibni Mes'ud'a gidin, ondan da sorun. O da benim soyledigime muvafakat edecektir!) (Ebu Musa, fetvasinda oglan kardesin kizina mirastan pay vermemisti.) Bunun uzerine dogru Ibnu Mes'ud'a sorulmaya gidildi ve Ebu Musa'nin soyledigi de kendisine haber verildi. Ibnu Mes'ud radiyallahu anh dedi ki: "(Eger ben onun fetvasina uyarsam) dalalete dusmus olurum ve hidayetten ayrilanlara katilirim!"
Sonra ilave etti: "Onlar hakkinda, Resulullah aleyhissalatu vesselam'in verdigi hukumle hukmedecegim: "Kiz icin yari, ogulun kizi icin, -ucte ikiyi tamamlamak uzere- altida bir, geri kalan da kizkardes iciindir!"
Ebu Musa'ya Ibnu Mes'ud'un sozu haber verildi. Bunun uzerine:
"Bu derin alim aranizda oldugu muddetce (miskillerinizi) bana sormaya gelmeyin" dedi."
Buhari, Feraiz 7, 12; Ebu Davud, Feraiz 4, (2890); Tirmizi, Feraiz 4, (2094).

ERKEK KARDESLER

4685 - Hz. Ali radiyallahu anh buyurmustur ki: "Sizler su ayeti okuyorsunuz: "...Bu hisseler, onlarin borclari odendikten ve vasiyetleri yerine getirildikten sonradir..." (Nisa 12). Bilesiniz ki Resulullah aleyhissalatu vesselam vasiyyetin yerine getirilmesinden once borclarinin odenmesine hukmetti. Anne-baba bir kiz ve erkek kardesler, baba bir, anne ayri kiz ve erkek kardeslerden once birbirlerine varis olurlar. Erkek, anne-baba bir erkek kardesine, baba bir erkek kardesinden once varis olur."
Tirmizi, Feraiz 5, (2095).

CENIN

4686 - Ebu Hureyre radiyallahu anh anlatiyor: "Resulullah aleyhissalatu vesselam, olu olarak dusurulen bir cenin icin kole veya cariye bir gurreye hukmetti. Sonra lehine bir gurreye hukmedilen kadin olmustu. Aleyhissalatu vesselam, kadinin mirasinin ogullarina ve kocasina kalacagina, diyetinin de asabesine kalacagina hukmetti.
Buhari, Feraiz 11, Tibb 46, Diyat 25; Muslim, Kasame 35, (1681); Tirmizi, Diyat 15, (1410), Feraiz 19, (2112).

4687 - Yine Ebu Hureyre radiyallahu anh anlatiyor: "Resulullah aleyhissalatu vesselam, dogan cocuk aglar sonra olurse, varis olurve ona varis olunur. Aglamazsa (olu dogarsa), ne varis olur ne de ona varis olunur."
Ebu Davud, Feraiz 15, (2920).

MULA'ANE COCUGU

4688 - Mekhul anlatiyor: "Resulullah aleyhissalatu vesselam, mula'ane (ile ayrilan kari-kocanin) cocugunun mirasini annesine kildi, anneden sonra da annenin varislerine kildi."
Ebu Davud, Feraiz 9, (2907).

4689 - Vasile Ibnu'l-Eska' radiyallahu anh anlatiyor: "Resulullah aleyhissalatu vesselam buyurdular ki:
"Kadin uc mirasi toplar. Azadlisi(nin mirasi), buluntusu(nun mirasi), uzerine mula'anede bulundugu cocugu(nun mirasi)."
Ebu Davud, Feraiz 9, (2906); Tirmizi, Feraiz 23, (2116).

MU'TEDDE (IDDET BEKLEYEN KADIN)

4690 - Muhammed Ibnu Yahya Ibni Hibban anlatiyor: "Dedem Hibban'in iki hanimi vardi. Biri Hasimiye, digeri Ensariye idi. Dedem, Ensariye'yi, cocugu meme verir halde bosadi. Kadinin uzerinden bir yil gecti, sonra dedem oldu, kadin hala hayiz olmadi. Bunun uzerine:
"Ben kocama varis olurum, cunku hayiz olmadim!" dedi. Dava Hz. Osman radiyallahu anh'a intikal etti. Hz. Osman kadinin mirasa istirak etmesine hukmetti. Hasimiye kadin, bu karari sebebiyle Hz. Osman'i levmetti. Hz. Osman:
"Bu, senin amcaoglunun isidir. Boyle hukmetmemize o isaret etti!" dedi. "Amcaoglun" sozuyle Hz. Ali radiyallahu anh'i kasdetmisti.
Muvatta, Talak 43, (2, 572).