Beş çeşit arazı vaardır.
1- Arazı-yi öşriye: Müslümanlar tarafından kahren
fetih edilip müslümanlarla temlik edilen arazı ile, ahalisi kendi
arzusu ile müslüman olmuş olan arazıdır.
2- Arazı-yi haracıye: Müslümanlar tarafından fetih
edilip, müslüman olmayan yerlilere temlik edilen arazıdır.
3- Arazı-yi miriye: Müslümalar tarafından fetih edilip
İslam devletinin temellükü altında bırakılan
arazıdır.
4- Arazı-yi memlüke: Devletin arazısi iken müslim veya
gayr-i müslime satılan veya hibe edilen arazıdır.
5- Arazı-yi emvat: Hiç işlenmemiş veya sahibi olmayan
arazıdır. Üç mezhebe göre, arazı hangi çeşitten
olursa olsun zekata tabidir. Hanefi mezhebinde ise araziyi öşriye
kesin olarak zekata tabii olduğu gibi, araziyi miriye ile
haracıye zekata tabi deildir. Araziyi memlüke ise araziyi öşriye
gibi zekata tabi'dir.
6- Türkiye arazısi bu kabıldendir. Yani vaktiyle miriye ve
devletin malı olup bilahare vatandaşlara bedelsiz olarak
temlik edilmiştir. Bu temlik de mu'teberdir.
7- Çünkü devlet maslahata binaen vatandaşa devlet
malından yardım edebilir. Arazı ve başka mallar
arasında hiç bir fark yoktur. Binaenaleyh Türkiye'nin arazısi
öşre tabi değildir demek hatadır.