İslâm'ın beş temel ibadetinden biri olan beş
vakit namazdan akşam vaktinde kılınanı. Diğer
farz namazlarla birlikte Hicret'ten birbuçuk yıl önce Mirac olayında
farz kılınmıştır. Adını
kılındığı vakitten almıştır.
Farzı üç rekât olup farz-ı ayndır. Sünneti, sünnet-i
müekkede olarak iki rekât kılınır.
Kur'an-ı Kerim'de "Akşamlarken ve sabahlarken, öğle
ve ikindi vaktinde Allah'ı -ki göklerde ve yerde hamd ona
mahsustur- tesbih edin, namaz kılın" (er-Rûm, 30/17-18)
buyurulmaktadır.
Akşam namazının vakti güneşin batmasıyla
başlar, şafağın kaybolduğu ana kadar devam
eder. İmam-ı Â'zam'a göre şafak, akşam ufuktaki
kırmızılıktan sonra meydana gelen
beyazlıktır. Bu beyazlığın kaybolması ile
akşam namazının vakti sona erer. İmam Ebû Yusuf ve
İmam Muhammed'e göre ise beyazlığın görünmesiyle
akşam namazının vakti çıkar. İmam Ebû Yusuf
ve İmam-ı Muhammed'in görüşüne göre amel edilir.
Ancak bu süre içinde kılınamadığı takdirde
kızıllıktan sonra meydana gelen beyazlığın
kaybolduğu âna kadar da kılınabilir.
Akşam namazının farzı, sünnetinden önce kılınır.
Önce, günün akşam namazının farzını
kılmağa niyet edilir. İftitah tekbiri ile namaza
başlanır, "sübhâneke", "eûzü besmele",
"fâtiha sûresi" ve bir miktar ayet veya kısa surelerden
biri (zamm-ı sure) okunur, rükû ve secdelerden sonra ikinci
rekâtta ayakta (kıyam) "fâtiha" ve yine bir miktar ayet
veya kısa surelerden biri okunur, yine rükû ve secdelerden sonra
oturulur (ka'de-i ûlâ)*
Et-tehiyyatü okunduktan sonra üçüncü rekâta kalkılır,
yalnız "fâtiha" okunur, rükû ve secdelerden sonra
tekrar oturulur (ka'de-i âhire)*, "Ettehiyyâtü", salevât
duaları ile "rabbenâ âtinâ" ve "rabbenâğfirlî"
duaları okunarak selâm verilir. Daha sonra iki rekât olan sünnet
kılınır. Akşamın sünnetinde her iki rekâtta
da "fâtiha" ve zamm-ı sure* okunur; ikinci rekâtta
oturduktan sonra, farzının kâ'de-i âhiresindeki dualar
okunarak selâm verilir.
Akşam namazının sünneti iki rekâttan daha fazla da kılınabilir.
Altı rekât kılmak menduptur. Her iki rekâtta bir selâm
verilmelidir. Normal sünnetinden fazla kılınan bu namaza
"evvâbîn namazı"* denir.
Akşam namazının vaktinin darlığı
sebebiyle ezandan sonra hemen kılınmasında acele
edilmelidir. Bu nedenle de kısa sureler okunmalıdır.
Akşam namazının, hazır olan akşam
yemeğinden sonraya bırakılması menduptur. Yemek
yenildiği takdirde namaz vakti çıkacak kadar dar olursa,
namazı tehir etmek caiz değildir. (Ahmed Naim, Tecrîd-i
Sarîh Tercemesi, Ankara 1985, II, 643)