İSLAM ANSİKLOPEDİSİ

KUR'A

Şans, denemek için çekilen kapalı pusula. İki ve daha çok kişi arasındaki bir anlaşmazlığı çözmek veya bir hak yahut görevde öncelik hakkını belirlemek üzere başvuruları bir yöntem. İslâm'da, bir şeyi bölüşmek, bir anlaşmazlığa çözüm getirmek veya bir seçim yapmak amacıyla kur'a çekilebilir.

Hz. Peygamber'in adaleti sağlamak ve ashâb-ı kiramın gönlünü hoş etmek için kur'a yöntemine baş vurduğu olmuştur. Hicretten sonra Medine-i Münevvere'de pekçok sahabe Rasûlüllah'ı (s.a.s) misafir etmek isteyince, kur'a çekilmiş ve böylece Ebû Eyyub el-Ensârî, o büyük insanı misafir etmek şerefine nâil olmuştur (Ahmed b. Hanbel, Müsned, V, 414). Hz. Âişe'den şöyle dediği nakledilmiştir: "Rasûlüllah (s.a.s) bir yolculuğa çıkmak istediğinde, kadınları arasında kur'a çekerek, yol arkadaşı olacak eşini belirliyordu. Kur'a hangi eşine isabet ederse, Rasûlüllah ile birlikte o kadın yola çıkardı" (Buhârî, Hibe, 15, Cihâd, 64, Şehâdât, 15,30, Meğazî, 34, Tefsîru Sûre 24/6, Nikâh, 97; Müslim, Fadâilü's-Sahâbe, 88, Tevbe, 56, Nikâh, 38; İbn Mâce, Nikâh, 47, Ahkâm, 20).

Medîne'de, ensar'ın, hangi muhâciri iskân edeceği kur'a ile belirlenmiş (Buhârî, Şehâdât, 30, Menâkıbu'l Ensâr, 46), yine bir defasında ezanı kimin okuyacağı konusunda sahabe arasında anlaşmazlık çıkınca, problem kur'a ile çözümlenmiştir (Buhârı, Ezan, 9). Allah'ın elçisi bir hadisinde şöyle buyurmuştur: "Eğer insanlar ezan okumanın ve cemaatle namazda ilk safta bulunmanın faziletini bilseler ve bunu yapmak için kur'a çekmekten başka çare bulamasalar, kur'aya başvururlardı " (Buhârî, Ezân, 9).

Menkul veya gayri menkul bir malın, ortaklar arasında rıza yoluyla taksimi mümkün olmazsa, her ortağın hangi hisseyi alacağını belirlemek için hâkim veya hakem kur'a yoluyla hisseleri belirler (bk. "Kısmet" maddesi).

Hz. Peygamber'e iki kişi bir malın taksimi konusunda başvurmuştu. Her ikisinin de bu konuda delili yoktu. Rasûlüllah (s.a.s) bunlara kur'a ile yemin teklif etti. Hangisine kur'a isabet ederse, o yemin edecekti. Böylece Allah'ın Rasûlü kur'a isabet edip yemin edene hükmetmiştir (ez-Zebıdî, Tecrîd-i Sarih Tercümesi, Ankara 1984, VIII, 107)

Hamdi YUSUFOĞLU