İSLAM ANSİKLOPEDİSİ

İHTİLÂM

Uykuda sperm boşalması. Çocuk ihtilâm oldu demek; yetişti ve adamların buluğ çağına erişti demektir.

Uykudan uyanan kimsenin, yatağında veya çamaşırında yahut butlarında yaşlık görmesi.

Gusûl, bütün vücudun yıkanmasından ibaret olan büyük bir temizliktir. Bunu icabettiren ve "hades-i ekber" adını verdiğimiz şeyler ise; cünüplükten ve hayızla nifas kanlarının kesilmesinden ibarettir. Cünüplük hali de, meninin şehvetle inmesinden ve cinsî birleşmeden meydana gelir.

Kur'an-ı Kerim'de gusûl ve gereğinden söz eden "Eğer siz cünüp olursanız, iyice temizleniniz" (el-Mâide, 5/6) ayetidir. Bu ayette taharetle, emri mutlak zikrolunup azadan biriyle mukayyet olmadığından, cünüp olan kimsenin bedeninin hepsini yıkaması farzdır. Hattâ ağzını ve burnunu yıkaması da vâciptir (Mehmed Vehbi; Ahkâm-ı Kur'âniyye, İstanbul 1971, s. 93).

İhtilâm, erkeklerde olduğu gibi kadınlarda da olur. Enes b. Mâlik'ten: Ümmü Süleym, Resulullah'a gelerek, Hz.Âîşe de O'nun yanında olduğu halde: "-Ya Resulullah, erkeğin uyku esnasında gördüğünü kadın da görür. Binaenaleyh, erkeğin kendisine gördüğünü kadın da görüyor" demiş, bunun üzerine Hz. Âîşe: "- Ey Ümmü Süleym! Kadınları kepaze ettin. Allah hayrını versin" demiş, Resulullah Hz. Âîşe'ye: "- Bilâkis sen, Allah senin hayrını versin. Evet, ey Ümmü Süleym! Kadın da bunu gördüğü zaman yıkanmalıdır, buyurmuştur (Müslim, Hayz, 7).

Rüyada ihtilâm olduğunu (cinsî birleşmede bulunduğunu) hatırlayan bir kimse, o yaşlığın meni veya mezi olduğunu bilir veya şüphe ederse, gusletmesi lâzım gelir. Fakat, ihtilâm olduğunu hatırlamazsa, gusletmesi gerekmez.

Rüyada ihtilâm olduğunu görür de, eteğinde yaşlık bulunmazsa o kimsenin ilim ehline göre gusletmesi gerekmez (Ebû Dâvûd, Tahare, 94; Tirmizi, Tahare, 82).

İhtilâm olan veya cinsî birleşmede bulunan bir kimse, bevletmeden (idrarını yapmadan) veya bir miktar yürümeden yahut tekrar uyumadan yıkanıp da sonra kendisinden nutfenin (meninin) geri kalan kısmı çıkacak olsa, tekrar yıkanması gerekir.

Sarhoş veya bayılmış olan bir kimse uyanıp da kendisinde meni bulacak olsa yıkanması gerekir. Mezide ise gerekmez.

Bir yatakta yatan iki kimse, uyandıktan sonra ihtilâm olduklarını hatırlamadıkları halde yatakta yaş nutfe görüp de, bu yatakta kendilerinden önce başkası yatmamış bulunsa ve bu nutfenin hangisine ait olduğuna bir alâmet bulunmasa, ikisi de ihtiyaten yıkanır (Ayrıca bk. Gusûl, cünüplük maddeleri).

Rüyada şehvetle yerinden ayrıları bir nutfenin, tenasül uzvu tutulup şehvet geçtikten sonra dışarıya akıtılması gibi, yolculuk halinde veya kış mevsiminde bulunan kimseler hakkında bu son sözde kolaylık vardır.

Hasan Fehmi KUMANLIOĞLU