İSLAM ANSİKLOPEDİSİ

HATÎM

Kesilmiş, bölünmüş Mescid-i Haram'ın içerisinde yer alan bölümlerden birinin adı. Kabe'nin kuzey tarafında Rukn-ı Irâkî ile Rukn-ı Şâmî arasında Altın Oluğun altında bir metre yüksekliğinde ve bir buçuk metre eninde olup, iki ucu Kâbe duvarlarından ikişer metre kadar uzaklıkta, beyaz mermerden yarım dâire şeklinde bir duvarla çevrili olan yerdir. Hatîm ile Kâbe arasında bulunan bu yarım daire şeklideki sahanın, yani Hatîm'in içinin önceden Kabe'nin bir bölümü olmasından dolayı, bu bölüm özel bir önem taşımaktadır. Bu nedenle Kâbe tavaf edilirken, buraya ayak basılmaz. Hatîm'in dış tarafından ve mümkün mertebe yakınından geçilir. Fakat bu bölümün Kâbe'den olduğuna dair kesin bir delil bulunmadığı için, Kâbe'ye yönelmeden, sadece bu duvara karşı namaz kılınamamaktadır. Bu bölüme "Hicr" veya "Hicr-i İsmail" denilmekte ve Hz. İsmail ve annesi Hz. Hacer'in kabirlerinin burada olduğu rivayet edilmektedir (Bkz. A.J. Wennsinck, "Kâbe"maddesi, İA., VI, 6-7; Eyilb Sabri, Mir'atü'l-Haremeyn, İstanbul, I, 1301).

Erdoğan PAZARBAŞI