İSLAM ANSİKLOPEDİSİ

HAMDELE

El-Hamdü Lillahi Rabbi'l-Âlemin (Hamd, alemlerin Rabbına mahsustur) cümlesinin kısaltılmış şekli.

"hamd" kelimesinden türemiştir. Eski eserlere besmele ile başlanırdı. Besmele ile Allah'ın adı anılırdı. Allah'ın adının anılmasından sonra yine Allah'a hamd edilir. Allah'ı hamd etme olayına "hamdele" adı verilir. hamdeleden sonra, peygambere, onun ashabına ve ehl-i beytine salat ve selam okunur.

Eski yazar ve şâirler besmele ile birlikte hamd etmişler, gelenek haline getirerek sürekli kullanmışlardır. Eserin sonunda da yine hamdetmişledir.

"Hamd" kelimesi, "şükür" kelimsiyle birlikte ifade edilir. Hamdeden kimse aynı zamanda şükretmektedir. Bir hadiste de "Hamd şükrün başıdır, Allah'a hamd etmeyen Şükür de etmemektedir" "Allah'a hamd edin ve O'na şükredin" (Ahmed b. Hanbel, I, 211).

Bir esere hamdele ile başlamak, bir işe hamd ve sena ile başlanılmasının gereğini belirten hadîse dayanmaktadır. Övgü ve sena ile başlanılmayan bir işin eksik olacağı kanaatı sonucu eserlerin ve her hayırlı işin başında hamdeleye yer verilmiştir

Cemil ÇİFTÇİ