İSLAM ANSİKLOPEDİSİ

ŞECERE-İ RIDVAN

Bey'atu'r-rıdvan* olarak bilinen ünlü biatın altında yapıldığı ağaç. Kur'an, "Andolsun Allah, sana o ağacın altında biat ederlerken müminlerden razı olmuştur" (el-Feth, 48/48), âyetiyle sidr ya da semure olduğu söylenen bu ağaçla altında yapılan biata işaret etmiştir.

Hicretin 7. yılında, Hz. Peygamber, gördüğü bir rüya üzerine, bin dört yüz Müslümanla birlikte umre yapmak niyetiyle Mekke'ye doğru hareket etti. Müşriklerin kendilerini engellemek için ordu hazırladıklarını öğrenen Hz.Peygamber, Hudeybiye mevkiinde konaklayarak Hz. Osman'ı Mekke'ye elçi gönderdi. Birkaç gün sonra Hz. Osman'ın şehid edildiği haberi yayılınca Hz. Peygamber, müşriklerin anlaşmaya yanaşmayacakları, savaşın kaçınılmaz olacağı düşüncesiyle Müslümanlardan biat istedi. Müslümanlar, "ölünceye kadar sebat edip asla kaçmayacaklarına" dair söz vererek biat ettiler. Ancak daha sonra görüşmeler başladı, Hz. Osman'ın şehid edilmediği ortaya çıktı ve Müslümanlar için çok hayırlı sonuçlar doğuran Hudeybiye Andlaşması * imzalandı .

Altında biatın gerçekleştiği sidr ya da semure ağacıyla ilgili çeşitli rivayetler vardır. Bunlardan en yaygın olanına göre Müslümanların kutsallık atfederek altında namaz kıldıklarını duyan Hz. Ömer, bu ağacı kestirmiştir. Ancak, daha sonra yeri unutulduğu için diğer ağaçlardan ayırdedilemediğini bildiren rivayetler de bulunmaktadır (Bu rivayetler için bkz. Tefhimu'l-Kur'an, İstanbul 1991, V, 418).

Ahmet ÖZALP