İSLAM ANSİKLOPEDİSİ

ÜMMEHÂTU'L-MÜ'MİNÎN

Müminlerin anneleri, Hz. Peygamber'in hanımları. Rasûlüllah (s.a.s)'ın hanımları, mü'minlerin analarıdır. Bu hanımlar şunlardır:

1- Haticetü'l-Kübra: Hatice (r.an)'nin babası Hüveylid b. Esed'dir. Nesebi, Rasulüllah(s.a.s)'in dördüncüsü atası Kusay'da birleşir. İki defa evlenmiş, kocalarının ikisi de vefat etmiş ve dul kalmıştır. Evlendikleri zaman Hz. Peygamber 25, Hz. Hatice ise 40 yaşındaydı. Rasulüllah(s.a.s)'e ilk iman eden kişi Hz. Hatice (r.a) olmuştur. Hayatta iken Hz. Peygamber (s.a.s) onu çok sevdiği için üzerine evlenmemiştir. Peygamber (s.a.s)'in İbrahim dışındaki bütün çocukları Hz. Hatice (r.a)'den olmadır. O kadınların ulusu Hz. Fatıma'nın da anasıdır.

2- Hz. Sevde (r.an): Sevde (r.an) Zem'a'nın kızıdır. İlk Müslümanlardan olup Müslüman olan amcası Sekran b. Amr'ın yanında kalıyordu. Amcasıyla birlikte ikinci kafile ile Habeşistan'a hicret etti. Mekke'ye geri döndükleri zaman kocası öldü ve dul kaldı. Bir süre sonra Rasûl-i Ekrem'le evlendi. Birlikte Medine'ye hicret ettiler. Yaşlı bir hanımdı. Hicretin dördüncü senesinde Medine'de vefat etti.

3- Hz. Aişe (r.an): Hz. Ebu Bekir'in kızıdır. Hz. Peygamber (s.a.s) ile hicretin ikinci senesinde Medine'de evlendi. Dokuz sene birlikte hayat sürdüler. Rasulüllah(s.a.s) vefat ettiği zaman 18 yaşındaydı. Hz. Peygamber kız olarak yalnız Hz. Aişe ile evlenmiştir. Ötekiler dul idiler. Hz. Aişe hicretin 59. senesinde vefat etmiştir.

4- Hz. Hafsa (r.an): Hz. Ömer'in kızıdır. Hicretin 45. senesinde Muaviye'nin hilafeti zamanında 60 yaşında vefat etti.

5- Hz. Ümmü Seleme (r.an): Adı Hind'dir. Mahzum kabilesinden Ümeyye'nin kızıdır. Hz. Muhammed (s.a.s) ile Hicretin dördüncü senesinde evlendi. Onu, Rasûl-i Ekremle oğlu Seleme evlendirmiştir. 84 yaşında iken hicretin 59. senesinde vefat etmiş ve Baki' mezarlığına gömülmüştür.

6- Hz. Ümmü Habibe (r.an): Adı Remle'dir. Ebu Süfyan'ın kızıdır. Hz. Peygamber (s.a.s) ile Hicretin 7. senesinde evlendi. Daha önce, Hristiyan olan Ubeydullah b. Cahş ile evliydi. Kocası ölünce dul kalmış, Necaşî onu Rasûlüllah (s.a.s) ile evlendirmiştir.

7- Hz. Zeyneb (r.an): Cahş b. Riâb'ın kızıdır. Adı Berre idi. Hz. Peygamber bu adı Zeynep olarak değiştirdi. "Ya Rasulüllah, babamın ismini de değiştir. Berre iyi bir isim değil" diye bir ricada bulunmuş Efendimiz de; "Baban mü'min olsaydı, ona ehli beytten bir isim verirdik. Buna rağmen ona Cahş adını verdim. Cahş da Berre'den" buyurdu.

Hz. Peygamberle Hicretin 5. senesinde evlenmiş ve 53 yaşındayken vefat etmiştir.

8- Hz. Zeyneb (r.an): Huzeyme b. el-Haris'in kızıdır. Muhtaçlara yemek verdiği için cahiliye devrinde kendisine "muhtaçların anası" denirdi. Hz. Peygamber (s.a.s) ile Hicretin 31. ayı Ramazanında evlendiler. Sekiz ay evli kaldılar. Hicretin 39. ayı Rebiülevvelin sonunda vefat etmiş ve Baki' mezarlığına gömülmüştür.

9- Hz. Cüveyriye (r.an): Huzaâlı el-Haris b. Ebfı Dırar'ın kızıdır. Beni Müstalik savaşında esir edilmiş, Sabit b. Kays'ın hissesine düşmüştü. O da belli bir miktar parayı temin etmesi kaydıyla onu serbest bırakmak üzere bir sözleşme yapmıştı. Bu parayı da Hz. Peygamber ödemiş ve onunla evlenmiştir.

10- Hz. Safiyye (r.an): Safiyye validemiz, Hâruniyye kabilesinden Huyey b. Ahtab'ın Hz. Peygamber (s.a.s) onu Hayber savaşında esir etmiş ve kendisine almıştır. Müslüman olduktan sonra onu azat etmiş ve onunla evlenmiştir.

Bir rivayete göre Hz. Safiyye Dılıyetü'l-Kelbî'nin payına düşmüş, Hz. Peygamber (s.a.s) ondan satın almıştır. Hicretin 50. senesinde vefat eden Hz Safiyye, Baki' mezarlığına gömülmüştür.

11- Hz. Reyhâne (r.an): Reyhâne validemiı, Amr oğlu Zeyd'in kızıdır. Rasûlüllah (s.a.s) onu esir etmiş ve azad ederek Hicretin 6. senesinde evlenmişlerdir. Hz. Peygamber Veda haccından dönünce vefat etmiş ve Baki mezarlığına gömülmüştür. Vakidî, onun hicretin 16. senesinde vefat ettiğini ve namazını Hz. Ömer'in kıldırdığını söylemektedir. Ebu'l-Ferec, Peygamber (s.a.s)'in Hz. Reyhâniye'yi azad etmediğini, cariye olarak kaldığını söylemiştir. Bu yüzden bazı tarihçiler onu Peygamberimizin hanımları arasında saymazlar.

12- Hz. Meymune (r.an): Meymune validemiz, Hilaliye kabilesinden Haris'in kızıdır. Hz. Peygamber (s.a.s) onunla Mekke'ye on mil uzaklıktaki Şerif denilen yerde Hicretin 7. yılında evlendi. Hz. Meymune, Peygaberimizin son evlendiği hanımdır. Hicretin 61. senesinde Serif'te vefat etmiş ve oraya gömülmüştür.

Hz. Peygamtıer (s.a.s) evlenip de zifafa girmediği ve evlenmek üzere olduğu hanımlar da vardır (Kurtub, el Cami'li Ahkamil-Kur'an, 164-167).

Resulı-i Ekrem (s.a.s)'in bu hanımIarla evlenmesinin sebebi kadına düşkünlük ve maddiyat değil, siyaset ve şefkattir. Zira Hz. Aişe'den başka bütün hanımları dul ve yaşlı kadınlardı. İstese bunlar yerine genç ve güzel hanımlar alabilirdi. Peygamberimiz servet düşkünü değildir. Çünkü Hz. Hatice'den başka öteki bütün hanımları öyle servetine tamah edilecek kişiler değillerdi (Ahmed Hilmi, Tarih-i İslâm, 231-232).

Ayrıca dörtten fazla kadınla evli olmak da Rasulüllah(s.a.s)'e ait özelliklerden biridir (Abdulvahhab Hallaf İlm-i Usuli'l-Fıkh, 44).

Ahmet ARPA